توزیع واکسن نوع جدید آنفلوآنزا از نیمه شهریور 97

رییس اداره بیولوژیک سازمان غذا و دارو از توزیع واکسن آنفلوآنزا از نیمه شهریور ماه سال 97 خبر داد و گفت: امسال برای ورود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار دوز واکسن آنفلوآنزا برنامه‌ریزی کرده‌ایم.

دکتر علی واشقانی ، درباره وضعیت تامین واکسن آنفلوآنزا، گفت: موضوع آنفلوآنزا بحث روز ماست؛ چراکه در حال نزدیک شدن به فصلی هستیم که باید واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنیم. در این زمینه با توافقی که با مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت انجام دادیم، از نیمه شهریور ماه توزیع واکسن آنفلوآنزا در کشور آغاز شد.

وی با بیان اینکه واکسن آنفلوآنزا به صورت سالیانه ارزیابی می‌شود و ما مجبوریم که ارزیابی‌هایمان را برای این واکسن به صورت سالیانه انجام دهیم، افزود: در عین حال ما گزارش کیفیت،  عوارض و اثربخشی واکسن آنفلوآنزای سال گذشته را هم بررسی می‌کنیم و در عین حال ارزیابی می‌کنیم که آیا واکسن توانسته در حدی که انتظار می‌رفت شیوع را کنترل کند یا خیر؟. در حال حاضر هم برنامه‌ریزی برای وارد شدن واکسن آنفلوآنزا به کشور انجام شده است. بر همین اساس از حدود چند ماه پیش مدارک فنی و کیفی واکسن‌هایی که قرار است وارد بازار شوند، دریافت شده و کارشناسان ما بررسی کردند و نمونه‌برداری‌ها و اقدامات لازم برای ثبت واکسن انجام شده است.  بعد از ثبت، هر محموله‌ای را که وارد بازار می‌شود،  به صورت اختصاصی بررسی می‌کنیم تا مجوزش صادر شود. در حال حاضر این بررسی‌ها انجام شده است.

ورود واکسن ۴ ظرفیتی آنفلوآنزا

واشقانی از ورود واکسن چهار ظرفیتی آنفلوآنزا به کشور خبر داد و گفت: اتفاق دیگری که امسال می‌افتد این است که از واکسن سه ظرفیتی آنفلوآنزا به سمت واکسن چهار ظرفیتی حرکت می‌کنیم.  ما در حال حاضر دو نوع واکسن را داریم که یک نوع آن سه‌گونه ویروس را تحت پوشش قرار می‌دهد و یک نوع هم چهار گونه از ویروس‌ها را. البته باید توجه کرد که هر دو نوع واکسن آنفلوآنزا گونه‌های ویروسی خطرناک و نگران‌کننده را پوشش می‌دهند و تفاوت واکسن سه ظرفیتی با چهار ظرفیتی، در گونه‌ای است که بسیار تغییرپذیر بوده و نگرانی‌مان هم نسبت به آن کمتر است.

ورود بیش از ۲ میلیون واکسن آنفلوآنزا به کشور

وی تاکید کرد: بنابراین تا حدی که بتوانیم تلاش می‌کنیم که واکسن چهار ظرفیتی آنفلوآنزا را وارد کشور کنیم و بخشی از بازار را با واکسن چهار ظرفیتی پوشش دهیم. البته هر نوع از این واکسن‌ها که وارد کشور شوند، قابل توصیه است. در عین حال امسال برای ورود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار دوز واکسن آنفلوآنزا برنامه‌ریزی کرده‌ایم. این برنامه هم بر اساس نیازی است که سال گذشته داشتیم. بر این اساس میزان مصرف واکسن آنفلوآنزا در سال گذشته را برآورد کرده و بر اساس آن واکسن‌ها را وارد می‌کنیم.

واشقانی با بیان اینکه واکسن آنفلوآنزا به گونه‌ای است که نمی‌توان از آن برای سال بعد استفاده کنیم، اظهار کرد: بنابراین ما باید مراقب باشیم که میزان واردات واکسن به‌گونه‌ای باشد که هم کمبود واکسن ایجاد نشود و هم منابع مالی به هدر نرود. بنابراین با حساسیت ویژه‌تری برنامه واردات و تامین واکسن آنفلوآنزا را پیش می‌بریم. البته این امکان وجود دارد که اگر اواسط برنامه به این نتیجه رسیدیم که میزان بیشتری از واکسن را نیاز داریم، می‌توانیم آن را افزایش دهیم، اما برنامه و پیش‌بینی اولیه‌مان این میزان است.

الزامی به استفاده از برند خاصی نیست

رییس اداره بیولوژیک سازمان غذا و دارو با بیان اینکه در سال گذشته به میزان کافی واکسن آنفلوآنزا در کشور وجود داشت و خوشبختانه کمبودی در این حوزه نداشتیم، افزود: واکسن آنفلوآنزا را از کشورهایی چون هلند، فرانسه و کره جنوبی وارد می‌کنیم و بخشی از واکسن‌ها هم از روسیه وارد می‌شود. تاکید می‌کنم که ما به هیچ واکسنی مجوز واردات نمی‌دهیم، مگر اینکه مطمئن باشیم که سلامت و اثربخشی لازم را دارد. طبیعتا واکسنی که وارد بازار کشور می‌شود، همه فرآیندهای ثبت و تایید سلامتش را گذرانده است.  در عین حال باید توجه کرد که در دنیا اختلاف چشمگیر و خاصی بین واکسن‌های مختلف وجود ندارد و اثربخشی و عوارض‌شان تقریبا مشابه است. بنابراین اینطور نیست که واکسنی اثربخشی بسیار بهتر  یا عوارض خیلی کمتر داشته باشد. البته اختلاف جزیی وجود دارد، اما آنقدرها زیاد نیست. بنابراین هر واکسنی که در دسترس باشد، مردم می‌توانند آن را با خیال راحت استفاده کنند و الزامی برای استفاده از برند خاصی وجود ندارد.

چه کسانی واکسن آنفلوآنزا تزریق کنند؟

واشقانی تاکید کرد: نکته مهم این است که ما یکسری گروه‌های هدف داریم که حتما باید واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند که برخی از آنها مشکلات زمینه‌ای داشته و برخی‌ هم صرف نظر از داشتن مشکل زمینه‌ای باید واکسن را تزریق کنند. بر همین اساس توصیه می‌شود که کودکان شش ماه تا هشت سال، افراد بالای ۶۰ سال، زنان باردار، افرادی که مشکلات قلبی عروقی دارند، مبتلایان به دیابت یا نقص سیستم ایمنی، مصرف‌کنندگان داروهایی که باعث نقص سیستم ایمنی می‌شود، افرادی که طی یک دوران طولانی از آسپرین استفاده می‌کنند و افرادی که مشکلات کبدی یا کلیوی دارند واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند. در عین حال باید توجه کرد که منابع واکسن محدود است و به همین دلیل ما می‌گوییم ابتدا افرادی که نیاز دارند این واکسن را تزریق کنند و بعد سایرین.

زمان مناسب تزریق واکسن

وی با بیان اینکه توزیع واکسن آنفلوآنزا از نیمه شهریور ماه آغاز می‌شود، گفت: توصیه می‌کنیم که افراد از اواخر شهریور یا اوایل مهر واکسن را تزریق کنند. زیرا چهار هفته بعد از تزریق واکسن نیاز است تا سطح ایمنی ایجاد شود. بنابراین قبل از آغاز فصل سرد سال باید تزریق را انجام داد.  زیرا طبیعتا با کاهش دما، ریسک ابتلا به آنفلوآنزا افزایش می‌یابد و ما بیشترین ابتلا را در دی ماه و بهمن ماه داریم. بنابراین با در نظر گرفتن این چهار هفته بهتر است نهایتا در مهر ماه واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند. البته می‌توان تا دی هم واکسن را تزریق کرد؛ چراکه با در نظر گرفتن زمان چهار هفته‌ای ایجاد سطح ایمنی در بهمن ماه ایمنی ایجاد می‌شود و در بهمن ماه هنوز احتمال ابتلا به آنفلوآنزا وجود دارد. هرچند که میزان شیوع کاهش می‌یابد و ما بیشترین ابتلا را در دی و بهمن‌ ماه داریم. به هر حال در آن زمان هم انتظار اثربخشی  وجود دارد. برای گروه هدف بهتر است که در مهر و نهایتا آبان واکسن آنفلوآنزا تزریق شود.

نگران تامین واکسن نیستیم

واشقانی درباره وضعیت تامین واکسن با آغاز تحریم‌ها، گفت: تامین‌کنندگان ما این اطمینان را داده‌اند که واکسن‌ها را به‌موقع تامین کنند. در این زمینه مذاکرات لازم انجام شده و پیش‌بینی ما این است که در حوزه واکسن‌ها به مشکلی برنمی‌خوریم و نگرانی از بابت تامین واکسن نداریم. باید توجه کرد که تامین کنندگان ما در حوزه تامین واکسن خوش‌سابقه هستند و در این سال‌ها که به نوعی درگیر مشکل تحریم و یا مشکلات ارزی بودیم، واکسن را تامین کردند. بنابراین در هر شرایطی توانستند واکسن‌ها را تامین کنند و ما نگرانی بابت تامین واکسن‌ها نداریم.

پاسخ به ۱۵ سوال متداول درباره واکسن آنفولانزا

چه کسی مجاز به دریافت واکسن آنفولانزا هستند؟

تقریبا تمامی کسانی که بالای ۶ ماه سن دارند، می‌توانند از واکسن آنفولانزا استفاده کنند. البته شرایط خاصی و یا عدم مصرف آنفولانزا برای عده معدودی نیز در نظر گرفته شده است. واکسینه کردن افراد برای جلوگیری از ابتلا به ویروس آنفولانزا بسیار مهم است. همچنین به افراد سالمند و کسانی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند و ممکن است خیلی راحت به این بیماری مبتلا شوند، تزریق واکسن توصیه می‌شود. در کل استفاده از واکسن آنفولانزا به اشخاصی که ممکن است، بر اثر ابتلا به این بیماری جانشان تهدید شود، توصیه می‌شود. به طور مثال افراد بالای ۵۰ سال، افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی مزمن و انسان‌هایی که از سیستم ایمنی ضعیفی برخوردار هستند، بهتر است از این واکسن استفاده کنند.

چه کسی نباید از واکسن آنفولانزا استفاده کنند؟

CDC (مرکز کنترل بیماری‌ها) واکسن‌های مختلف آنفولانزا را برای استفاده عموم مردم در گروه‌های مختلف تایید کرده است. از جمله فاکتورهایی که تعیین می‌کند، شخص می‌تواند از واکسن آنفولانزا استفاده کند عبارتند از: سن، میزان سلامتی و هر گونه آلرژی به واکسن آنفلوانزا یا اجزای آن است. واکسن آنفولانزا برای افراد زیر ۶ ماه و اشخاصی که به واکسن و مواد درونش آلرژی دارند و همچنین کسانی که به تخم مرغ آلرژی دارند، توصیه نمی‌شود. قبل از استفاده از واکسن آنفولانزا باید با پزشک خود مشورت کنید.

زمان مناسب برای تزریق واکسن چه موقعی است؟

توجه داشته باشید پیش از آنکه ویروس آنفولانزا در جامعه گسترش یابد باید واکسن دریافت کرده باشید. یادتان نرود حدودا دو هفته طول می‌کشد تا آنتی بادی‌های موجود در واکسن کار خود را برای حفاظت از بدنتان شروع کنند. قبل از شروع فصل سرما بهترین موقع برای تزریق واکسن آنفولانزا است. چرا که با سرد شدن هوا فعالیت ویروس آنفولانزا چندین برابر می‌شود. کودکانی که نیاز به ۲ دوز از واکسن دارند، باید زودتر اقدام به واکسیناسیون کنند، چرا که فاصله هر دوز از واکسن باید حداقل ۴ هفته باشد.

کجا می‌توان واکسن آنفلوانزا را دریافت کنیم؟

تقریبا تمام داروخانه‌ها، درمانگاه‌ها، مراکز بهداشت و حتی در برخی موارد مراکز بهداشتی دانشگاه‌ها این واکسن را ارائه می‌کنند. دریافت این واکسن نیازی به نسخه پزشک و یا مراقبت ویژه توسط پرستاران ندارد. اما بهتر است که شما تزریق این واکسن را در یک محیط درمانی انجام دهید تا در صورت بروز مشکل بتوانند، اقدامات لازمه را انجام دهند. مشورت با پزشکان درباره تزیق واکسن به نفع شما خواهد بود.

 
چرا باید هر ساله واکسن آنفولانزا تزریق کرد؟

استفاده از واکسن آنفولانزا در هر سال به دو دلیل ضروری است؛ اول اینکه پاسخ بدن به واکسیناسیون در طول زمان کاهش می‌یابد، بنابراین برای محافظت مطلوب، تزریق واکسن سالیانه لازم می‌شود. دوم اینکه ویروس‌های آنفولانزا دائما در حال تغییر هستند، برای همین منظور متخصصین هر ساله در حال بررسی واکسن آنفولانزا هستند و گاهی اوقات آن را به روز می‌کنند تا بتوانند با تغییر رویکرد ویروس آنفولانزا بهتر مبارزه کنند. برای همین منظور برای محافظت بیشتر باید هر ۶ ماه یکبار و یا سالیانه واکسینه شوید.

آیا واکسن آنفلوآنزا درست کار می کند؟

در سوال این جواب باید بگویم که نه! چرا که دو هفته زمان می‌برد تا واکسن روی بدن تاثیر بگذارد. اگر شخصی در این مدت به ویروس آنفولانزا مبتلا شود، به ناچار باید دوره نقاهت را بگذراند. به همین دلیل تاکید می‌شود که واکسن در اوایل فصل پاییز پیش از آنکه دوره سرما و فصل آنفولانزا شروع شود، تزریق را انجام داده باشید.

آیا پس از تزریق واکسن سالیانه آنفولانزا باز هم امکان ابتلا به به این بیماری وجود دارد؟

بله، پس از تزریق واکسن آنفولانزا امکان آلوده شدن به این ویروس وجود دارد. توانایی واکسن آنفولانزا برای حفاظت شما در برابر این بیماری به سن و وضعیت سلامت فرد در هنگام واکسیناسیون و نیز شباهت ویروس‌هایی که در جامعه با واکسنی که تزریق شده است دارد. اگر ویروس ضعیف شده واکسن آنفولانزا که به شما تزریق می‌شود با ویروس آنفولانزایی که در جامعه گسترش یافته است، مطاقبت داشته باشد، اثر بخشی واکسن بالا خواهد بود. در غیر این صورت واکسن آن چنان کارایی نخواهد داشت. به یاد داشته باشید که واکسن‌هایی را مصرف کنید که حتما مربوط به همان سال باشد تا سازگاری برای مبارزه با ویروس‌های جدید را در خود داشته باشد.

مزایای تزریق واکسن آنفولانزا چیست؟

در حالی که استفاده از واکسن آنفولانزا می‌تواند متفاوت باشد. با این تفاسیر دلیل زیادی برای استفاده کردن از واکسن آنفولانزا سالیانه وجود دارد.

۱. واکسن آنفولانزا می‌تواند جان شما را از ابتلا به ویروس آنفولانزا حفظ کند.

۲. تزریق واکسن آنفولانزا می‌تواند درصد بستری شدن کودکان و افراد مسن را بر اثر ابتلا به ویروس آنفولانزا کاهش دهد.

۳. تزریق واکسن آنفولانزا یک ابزار پیشگری مهم برای افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن است.

۴. تزریق واکس آنفولانزا باعث کاهش بستری شدن افراد مبتلا به دیابت، بیماری‌های مزمن ریوی و بیماران قلبی می‌شود.

۵. واکسیناسیون در حین و پس از بارداری می‌تواند از مادران باردار محافظت کند. این اثر بخشی در کودکان تازه متولد شده نیز تاثیر گذار است.

۶. مطالعات نشان داده است، واکسن آنفولانزا در زنان باردار خطر ابتلا به عفونت حاد تنفسی ناشی از آنفولانزا را در آن‌ها کاهش می‌دهد. همچنین این اثر بخشی بر روی کودکان تا چند ماه پس از تولد مشاهده شده است.

۷. واکسن آنفولانزا می‌تواند تشدید بیماری را در شما کاهش داده و همین امر خطر مرگ و میر ناشی از ویروس آنفولانزا را نیز کاهش می‌دهد. همچنین این امر سبب می‌شود، افرادی که با شما زندگی می‌کنند، از طریق شما به این ویروس مبتلا نشوند.

آیا واکسن می‌تواند از شما حفاظت کند، حتی اگر با ویروس سال سازگار نباشد؟

بله، آنتی بادی‌های موجود در واکسن می‌تواند بدن شما را در برابر حمله انواع ویروس‌ها آنفولانزا حفظ کند. ممکن است آن اثر بخشی واقعی را نداشته باشد اما بی تاثیر نیز نیست. در هر صورت می‌تواند، اثر بخشی ویروس‌های مهاجم را در بدن کاهش دهد. ریشه کن کردن ویروس در بدن بسته به واکسنی دارد که شما در آن سال تزریق کرده‌اید.

آیا واکسن‌هایی که درست می‌شوند، برای مبارزه با همان ویروس‌هایی هستند که در جامعه گسترش یافته‌اند؟

همان طور که گفته شد، ویروس‌های آنفولانزا هر چند مدت یک بار تغییر استراتژیک می‌دهند. این بدان معنی است که خودشان را در برابر واکسن‌های قدیمی قوی‌تر می‌کنند، از این رو متخصصین این حوزه سعی می‌کنند با کشت ویروس‌های جدید راه‌های مبارزه تازه‌تری را در واکسن‌ها ایجاد کنند. بنابراین ممکن است که واکسنی که هر سال تولید می‌شود، توانایی نابودی ویروس‌های جدید را داشته باشد.

آیا واکسن آنفولانزا خود می‌تواند باعث بیماری آنفولانزا شود؟

نه، واکسن آنفولانزا قادر نیست باعث ایجاد بیماری آنفولانزا در بدن شود. هر چند که ویروس‌های ضعیف شده این بیماری را در خود داشته باشد. از آنجایی که ویروس درون واکسن‌های آنفولانزا به صورت غیر فعال تزریق می‌شوند و همچنین اسپری‌هایی که ویروس آنفولانزا را از طریق بینی وارد بدن می‌کنند، زنده هستند اما به صورت ضعیف شده به بینی اسپری می‌شوند. چنین ویروس‌هایی توانایی تکثیر و غلبه بر سیستم دفاعی بدن ما را ندارند. این ویروس‌ها که به بینی اسپری می‌شوند، فقط می‌توانند در دمای پایین از خود فعالیت داشته باشند. پس این گونه ویروس‌ها نمی‌توانند درون ریه‌ها و یا دیگر مناطق گرم بدن گسترش پیدا کنند. ممکن است که واکسن آنفولانزا همراه با عوارض باشد اما این عوارض خفیف و کوتاه مدت خواهد بود. در ادامه با برخی از عوارض جانبی و جزئی استفاده از واکسن آنفولانزا آشنا می‌شوید؛ درد، قرمزی، و یا تورم در محل تزریق، تب در درجه پایین و تیر کشیدن سر، می‌تواند از عوارض جانبی استفاده از واکسن آنفولانزا باشد.

ویروس‌های واکسن اسپری بینی ضعیف شده هستند و در اغلب موارد با عوارض خاصی همراه نیستند. اما در کودکان عوارض جانبی استفاده از اسپری بینی ممکن است باعث آبریزش بینی، خستگی، سردرد، استفراغ و حتی دردهای عضلانی منجر شود. عوارض جانبی استفاده از واکسن اسپری بینی در بزرگسالان ممکن است، باعث به وجود آمدن؛ آبریزش بینی، سردرد، گلو درد و سرفه شود. چنین علائمی معمولا در یک مدت کوتاه، پس از تزریق و یا اسپری کردن واکسن شروع می شود که بسیار ملایم و کوتاه مدت خواهد بود. تقریبا همه افرادی که واکسن آنفولانزا دریافت می‌کنند، پس از تزریق دچار مشکلات جدی و خاصی نمی‌شوند. با این حال در موارد نادر، واکسیناسیون آنفلوانزا می‌تواند باعث مشکلات جدی مانند واکنش شدید آلرژیک شود.

چه میزان واکسن در طول 2018 در دسترس خواهد بود؟

واکسن آنفولانزا توسط تولید کنندگان خصوصی تولید می‌شود، بنابراین میزان عرضه به تولید کنندگان بستگی دارد. در ابتدا تولیدکنندگان واکسن تخمین زده بودند که از سال ۲۰۱۵ میلادی تا سال ۲۰۱۷ به میزان ۱۵۱ میلیون تا ۱۶۶ میلیون دوز واکسن آنفلوآنزای تزریقی (یعنی واکسن‌های غیرفعال شده و واکسن آنفلوانزا) در دسترس خواهد بود.

کجا می‌توانم اطلاعاتی در مورد عرضه واکسن پیدا کنم؟

اطلاعات مربوط به تامین واکسن در وب سایت CDC آنفلوانزا موجود است.

توجه ویژه به کسانی که به تخم مرغ آلرژی دارند

توصیه‌هایی برای واکسیناسیون افراد مبتلا به آلرژی‌های تخم مرغ از سال‌های گذشته (تا سال جاری) هیچ تغییر نکرده و به قوت خود باقی است. افرادی که به تخم مرغ آلرژی دارند، می‌توانند واکسن‌های مخصوص به خود را با مجوز رسمی که برای شرایط سنی آنها درست شده، تهیه کنند. افرادی که واکنش آلرژیک شدید نسبت به تخم مرغ دارند، باید در مکان‌های بیمارستانی و یا درمانگاهی پیشرفته زیر نظر پزشک تزریق کنند. این گونه افراد باید ۳۰ دقیقه پس از تزریق واکسن در درمانگاه و یا بیمارستان حضور داشته باشند تا در صورت بروز مشکل اقدامات لازم روی آنها صورت گیرد.